چقدر می‌توان به بیمه‌های عمر اعتماد کرد؟

این روزها موضوع چند و چون بیمه عمر و تضامین و منافع آن برای بسیاری از مردم موضوعی برای سوال و جستجو در منابع خبری شده است .

این شاخه از بیمه که در کشور ما از ضریب نفوذ پائینی برخوردار است در کشورهای توسعه یافته به عنوان امری کاملا بدیهی و مسلم است که می توان با آینده نگری در دوران جوانی و با هر درآمدی هر چند اندک به فکر اندوخته برای آینده و ایجاد یک عمر مطمئن بود .

بدون شک با فراگیرشدن بیمه عمر در سراسر دنیا، در صورت رعایت مقررات و کسب اطلاع از مفهوم این بیمه در ایران نیز می توان از آینده مطمئن تری بهره برد. پس آنچه واضح است “سرمایه گذاری تضمین شده برای تامین نیازهای اقتصادی و درمانی افراد جامعه برای آینده” هدف اصلی بیمه گذاران در کشورمان است .

بیمه عمر چیست؟

بیمه عمر نوعی توافق است که افراد را با پرداخت هزینه ای ماهیانه/سالیانه تحت پوشش انواع موارد بیمه ای و سلامت قرار می دهد . هدف اصلی این بیمه که بر اساس مدل شناخته شده طراحی Flexible Universal Life و مدیریت پیشرفته ریسک شکل گرفته، ایجاد اطمینان و آرامش در بازه های زمانی مختلف زندگی است .

خدمات پوششی این بیمه از پنج بخش پوشش عمر، فوت حادثی، امراض خاص، از کارافتادگی، پوشش معافیت و درآمد از کارافتادگی تشکیل شده است . با این وجود پیشینه بیمه عمر نشان می دهد که تقاضای پوشش کامل، همواره و به میزان قابل توجهی با دیگر گزینه های پوششی فاصله دارد.

زیرا این پوشش به صرفه تر و پاسخگوی مناسب تری برای نگرانی افراد جامعه از آینده بوده است . اما به طور کلی سرمایه فوت، هسته مرکزی تمامی بخش های تشکیل دهنده آن است .

در این میان، پوشش فوت حادثی با تعهد ۱۰۰ برابری پرداخت بالاترین میزان تعهد شرکت های بیمه را به خود اختصاص می دهد و با پوشش معافیت می توان درصورت بروز مشکلات مالی از پرداخت حق بیمه خود تا بازه ای حداکثر ده ساله معاف شد .

تاریخچه بیمه عمر در ایران

براساس آمار ، پس از گذشت سه دهه از ورود بیمه عمر به ایران، آنچه جای تامل دارد، استقبال کم عموم مردم از این نوع بیمه است ، نکته ای که می توان علت آن را در تفکر عموم مردم دانست .

در باور مردم بیمه عمر صرفا به عنوان منبع سرمایه گذاری و سوددهی شناخته می شود .  به طور مثال مقایسه سوددهی بانک ها و بیمه همواره جزء سوالات رایج آن ها بوده است؛ آنچه نشان دهنده نگاه کوتاه مدت و صرفا سرمایه گذاری به خدمتی است که نام بیمه را یدک می کشد. در صورتی که تمرکز بیمه عمر در درجه اول پوشش افراد در برابر حوادث آینده و در درجه بعد سوددهی است .

انواع پوشش، نحوه سرمایه گذاری و رویکرد بیمه گران در ایران

توجه به کهنسالی و مشکلات آن دوران، موضوعی بسیار جدی در سراسر دنیا اما فراموش شده در داخل کشور است . بازه ای که همه ما حدودا یک سوم عمرمان را در آن سپری می کنیم و همواره دغدغه معیشتی، جزئی از آن بوده است .

بر اساس همین واقعیت، بیمه گران با اتخاذ روش هایی افراد را به سرمایه گذاری بلندمدت تشویق کرده اند . در طول سالیان ابتدایی (حدود ۳ سال) شرکت های بیمه با سرمایه گذاری وجه بیمه گذاران آن را به حد سوددهی می رسانند تا پس از آن به تدریج سرمایه گذاری نقش قابل توجهی در این نوع خدمت ایفا کند ، به همین دلیل حداقل زمان سرمایه گذاری در انواع این بیمه ۵ سال تعیین شده است .

بنابراین میزان اندوخته افراد به صورت تصاعدی افزایش می یابد تا در درازمدت به سوددهی قابل ملاحظه ای برسد. این سود که بر پایه سن، میزان پرداختی و نوع بیمه انتخابی محاسبه می شود، به صورت جداولی توسط بیمه گران پس از مراجعه در اختیار افراد قرار خواهد گرفت .

در پایان مدت توافق و بر طبق همین جداول، بیمه گذاران و یا ذی نفعان می توانند از انباشته خود به صورت یکجا و یا مستمری استفاده کنند . به بیان ساده تر در مثال آقای حسینی ، بیمه گذار و همسر و فرزندانش ذی نفعان او بودند . بنابراین در صورت بروز هرگونه حادثه ، پس از او، خانواده اش به عنوان ذی نفع از خدمات بیمه ای (اندوخته) او استفاده می کنند .

در ایران میزان پرداخت سود شرکت های بیمه را بیمه مرکزی تعیین می کند . پرداخت سود قطعی ماهیانه به صورت روزشمار و یا سوددهی بر اساس محاسبه میزان سود سالیانه از جمله روش های مختلف پرداختی این شرکت ها است .

پایین بودن سرانه بیمه در ایران و حلقه مفقوده فرهنگ سازی

در کشورهای توسعه یافته که سه رکن «تحصیل و اشتغال»، «مسکن و امکانات رفاهی» و «بهداشت و درمان» برای اقشار مختلف جامعه از کمیت و کیفیت قابل قبولی برخوردارند و «امید به زندگی» با توجه به پایین آمدن میزان مرگ ومیر ناشی از بیماری ها و سوانح رانندگی و… در سطح بالایی قرار دارد، ضریب نفوذ بیمه (نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی) بین ۷ تا ۱۲ درصد است .
در ایران به رغم راه درازی که همچنان تا تحقق توسعه پایدار و بالا رفتن سطح رفاه عمومی در پیش داریم، ضریب نفوذ بیمه به نزدیک ۲ درصد رسیده که البته کمی بالاتر از میانگین خاورمیانه (۱.۷ درصد) قرار گرفته اما با میانگین جهانی که حدود ۶.۵ درصد است، فاصله بسیار دارد .
این مقایسه در بخش بیمه عمر نیز گواه این مدعاست که سطح توسعه کشورها و نیز درآمد سرانه رابطه مستقیمی با میزان استفاده از انواع بیمه ها دارد . به طور مشخص در بخش بیمه عمر، در کشورهای اروپایی به طور میانگین ۶۰ درصد، در آمریکا ۸۵ درصد و در کانادا ۹۰ درصد از مردم از بیمه عمر استفاده می کنند .
اما این واقعیت را نیز باید در نظر داشت که در کشورهای کمتر توسعه یافته این رقم ۸ درصد و در ایران متاسفانه تنها ۳ درصد است. این سرآمدی که حاصل اطلاع رسانی و فرهنگ سازی گسترده در این جوامع بوده، حتی پایین ترین دهک های درآمدی را در کشورهایی همچون هند مجاب به خرید بیمه عمر کرده است .

بیمه مرکزی به دنبال ارتقاء ضریب نفوذ بیمه

رئیس کل بیمه مرکزی با بیان اینکه کنترل و نظارت بیمه های زندگی بسیار مهم تر از سایر رشته های بیمه ای است تاکید کرد : نگاهی به وضعیت بیمه های عمر در دنیا نشان می دهد که سهم پانزده شرکت اول بیمه ای دنیا در حوزه عمر از ٢٤ تا ٨٠ میلیارد دلار متغیر است در حالیکه در ایران بیمه عمر هنوز به صورت جدی شروع نشده است .

وی با بیان اینکه اگر آتیه می خواهیم که با رفاه و توسعه پایدار همخوان باشد، باید از بیمه های عمر استفاده کنیم، خاطرنشان کرد : بیمه های عمر برای تداوم زندگی مطلوب و خوب موثر است البته بیمه عمر باید همراه با سرمایه گذاری باشد .

وی ادامه داد: مردم نسبت به بیمه عمر آگاه شده اند این در حالی است که در نه ماهه امسال صدور بیمه های عمر ٣٨ درصد افزایش یافته است .

وی افزود: به تدریج با سیاستهای بیمه ای که اعمال خواهیم کرد بیمه ها را نیز ساماندهی می کنیم .

وی از برنامه بیمه مرکزی برای تفکیک بیمه عمر و زندگی خبر داد و تصریح کرد : امیدواریم بتوانیم شرکتهای مستقل بیمه زندگی را توسعه دهیم که امروز اولین گام در این راستا انجام شد ، البته شرکتها باید روی سرمایه گذاری دقت کرده و دچار هیجان نشوند .

رییس کل بیمه مرکزی در خصوص کاهش نرخ سود تضمینی بیمه های عمر گفت : ما نگران تعهدات آتی و آینده هستیم و به همین خاطر در حال کنترل و تدوین آیین نامه مناسب برای این رشته هستیم و به کمک و دانش تخصصی شما در این زمینه نیاز است .

رئیس کل بیمه مرکزی از برنامه ریزی ایجاد دوره های آموزش حرفه ای مدیران برای ارتقاء سطح دانش فنی مدیران و کارشناسان بیمه با همکاری پژوهشکده بیمه خبر داد و گفت : صنعت بیمه نیازمند هزینه در این حوزه است و امیدواریم با برگزاری این دوره ها و بهره گیری از ظرفیت های بین المللی به ارتقاء سطح علمی مدیران تخصصی کمک کنیم .